مقدمه: خرفه گیاه دارویی ارزشمندی است و بررسی تغییرات عملکرد کمی و فیتوشیمیایی آن در شرایط خشکی ضروری می باشد.هدف: بررسی تاثیر کود نیتروژن بر عملکرد کمی و محتوی روغن بذر گیاه خرفه تحت خشکی و بررسی امکان جایگزینی کود زیستی با کود شیمیایی.روش بررسی: این تحقیق در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شاهد در سال 1391 به صورت اسپلیت پلات در قالب بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار اجراشد. آبیاری به عنوان عامل اصلی در سطوح 50±3، 100±3 و 150±3 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر و همچنین کاربرد کود به عنوان عامل فرعی در سطوح شاهد (بدون مصرف کود)، مصرف 250 کیلوگرم اوره، مصرف تلفیق 125 کیلوگرم کود شیمیایی اوره 2.5 + لیتر کود زیستی نیتروژن و 5 لیتر در هکتار کود زیستی نیتروژن بودند.نتایج: تیمارهای خشکی و کودی بر ارتفاع بوته، وزن تر برگ، ساقه، وزن تر کل، وزن خشک برگ، ساقه، وزن خشک کل، عملکرد دانه، محتوی نسبی آب (RWC)، محتوی روغن دانه و عملکرد روغن دانه تاثیر معنی داری داشته است (P£0.01). بیشترین عملکرد کمی و کیفی خرفه از تیمار تلفیقی کودی و آبیاری مطلوب (50±3) میلی متر تبخیر و کمترین عملکرد کمی و کیفی خرفه نیز از تیمار شاهد و تنش شدید (150±3) میلی متر تبخیر حاصل شد. به کارگیری تیمار تلفیق کودی تحت آبیاری مطلوب سبب افزایش محتوی روغن (23 درصد) نسبت به شاهد شد.نتیجه گیری: خشکی سبب کاهش عملکرد کمی و محتوی روغن بذر خرفه شد. با کاربرد تلفیق تیمار کود زیستی نیتروژن (نیتروکسین) و اوره، میزان عملکرد کمی و کیفی گیاه خرفه بیشتر شد. همچنین می توان با کاهش مصرف کودهای شیمیایی و امکان جایگزینی کودهای زیستی در راستای کاهش آلودگی زیست محیطی گام برداشت.

این پژوهش به بررسی اثر ارتفاع و رقم، بر ویژگی های مورفولوژیکی پوست و بخش چوبی (Core) ساقه گیاه توتون(Nicotiana tabacum)  پرداخته است. همچنین در این تحقیق اثر رقم بر روی خواص شیمیایی ساقه این گیاه بررسی شد. رقم های منتخب، بارلی و ویرجینیا بودند و ارتفاع های مورد مطالعه 5، 50 و 75 درصد کل ارتفاع تنه در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که طول، قطر و ضخامت دیواره الیاف پوست از الیاف بخش چوبی بیشتر است. به طوری که آنالیز شیمیایی اجزای مختلف ساقه نشان داد که میزان سلولز و خاکستر پوست بیشتر از بخش چوبی ساقه توتون بوده، اما مقدار لیگنین پوست به طور قابل توجهی کمتر از بخش چوبی ساقه توتون است. مقدار مواد استخراجی نیز در پوست کمتر بود. به نحوی که نتایج آماری نشان داد که طول و ضخامت دیواره الیاف پوست رقم بارلی بیشتر از رقم ویرجینیا است، اما اختلاف معنی داری بین خواص مورفولوژیکی الیاف چوب این دو رقم وجود نداشت. به طوری که درصد سلولز رقم بارلی بیشتر از رقم ویرجینیا بوده و درصد لیگنین، مواد استخراجی و خاکستر رقم بارلی کمتر است. همچنین نوع رقم، اثر معنی داری بر روی درصد اجزای تشکیل دهنده ساقه توتون نداشت. بنابراین نتایج نشان داد که طول، قطر و ضخامت دیواره الیاف پوست با افزایش ارتفاع کاهش می یابد، اما در بخش چوبی ساقه توتون فقط طول الیاف با افزایش ارتفاع کاهش یافت و ویژگی های دیگر الیاف چوب تحت تاثیر ارتفاع رفتار متفاوتی از خود نشان دادند. به علاوه، درصد پوست و مغز (Pith) با افزایش ارتفاع افزایش و درصد بخش چوبی با افزایش ارتفاع کاهش یافت. به طور کلی نتایج این مطالعه نشان داد که با توجه به ابعاد فیبر و ترکیب های شیمیایی، ساقه توتون ماده اولیه مناسبی برای تولید خمیر کاغذ می باشد.

به منظور بررسی تأثیر تلفیقی منابع کود نیتروژن (آلی و شیمیایی) و مایکوریزا تحت تنش کم آبی، بر صفات مورفولوژیکی، زراعی، محتوای اسانس و روغن برگ خرفه، آزمایشی در دو سال زراعی 95-1394 در استان قم به صورت فاکتوریل اسپلیت-پلات در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورهای اصلی شامل دو سطح آبیاری (I1 بدون تنش: مقدار آب قابل استفاده گیاه در سطح 70% ظرفیت زراعی، I2 تنش پس از استقرار گیاه: مقدار آب قابل استفاده گیاه در سطح 50% ظرفیت زراعی)، دو تیمار میکوریزا (M1 با تلقیح و M2 بدون تلقیح با قارچ) به عنوان عوامل اصلی بودند. شش سطح کودی، تلفیقی از کود آلی (گوسفندی و مرغی) و کود شیمیایی اوره شامل: (F1 بدون استفاده از کود، F2 شامل 100 درصد کود آلی و بدون کود اوره، F3 شامل 75 درصد کود آلی و 25 درصد کود اوره، F4 شامل 50 درصد کود آلی و 50 درصد کود اوره، F5 شامل 25 درصد کود آلی و 75 درصد کود اوره، F6 بدون کود آلی و 100 درصد کود اوره) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شد. نتایج نشان دادبه ترتیب در سال اول و دوم آزمایش، تنش خشکی سبب کاهش ارتفاع (13. 8 و 16. 4%)، میزان کلونیزاسیون قارچ (30. 3 و 15. 3%)، میزان فسفر برگ (5. 8 و 7. 7%)، عملکرد بیولوژیک (21. 3 و 17. 7%) و دانه (22. 5 و 21. 1%) و ظرفیت کل آنتی اکسیدانی برگ (15. 9 و 10. 5%) خرفه گردید ولی تولید متابولیت های ثانویه اسانس (6. 2 و 5. 4%) و روغن (48. 7 و 57. 9%) در برگ خرفه افزایش یافت. کاربرد مایکوریزا به علت جذب بیشتر آب و مواد غذایی (به ویژه فسفر) و تعدیل اثرات منفی تنش کم آبی، سبب افزایش صفات موردبررسی گردید. درمجموع می توان گفت که بالاترین مقادیر در اکثر صفات موردبررسی در تیمار بدون تنش کم آبی به همراه کاربرد مایکوریزا و کود تلفیقی (دامی و شیمیایی) مشاهده شد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (pdf) مراجعه فرمایید.

این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی یاسوج با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در قالب آزمایش فاکتوریل با 4 تکرار و 12 تیمار در هر تکرار که دارای 4 سطح مختلف کودی شامل: F0: شاهد (بدون محلول پاشی کود)،F1: 2.5 در هزار سولفات آهن، F2= 2.5 در هزار سولفات مس، F3= 5 در هزار (سولفات آهن + سولفات مس) در 3 مرحله رشد ذرت شامل: G1= چهاربرگی، G2= هشت برگی، G3= دوازده برگی به اجرا درآمد. صفات مورد بررسی ارتفاع گیاه، شاخص سطح برگ، زمان ظهور گل نر، طول بلال، قطر بلال، تعداد ردیف در بلال، تعداد دانه در ردیف، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت و پروتئین دانه بود. نتایج بدست آمده نشان داد که اثر محلول پاشی در مراحل مختلف رشد گیاه به جز صفات ارتفاع گیاه، زمان گلدهی و وزن هزار دانه، برای تمامی صفات مورد بررسی همگی معنی دار شد. همچنین استفاده از سطوح مختلف کودی بر روی همه صفات در سطح 1 درصد معنی دار بود. بالاترین عملکرد دانه در مرحله 8 برگی به میزان 11.05 تن در هکتار به دست آمد. در خصوص استفاده از سطوح مختلف محلول پاشی، بهترین سطح عملکرد مربوط بود به استفاده از محلول پاشی کود سولفات آهن 2.5 در هزار. در بررسی اثرات متقابل تیمارهای مختلف کودی بهترین عملکرد را در مراحل مختلف رشد مربوط به مرحله 8 برگی با محلول پاشی 2.5 در هزار سولفات آهن به دست آمد. در نهایت مصرف کود سولفات آهن 2.5 در هزار در مرحله 8 برگی و بدون مصرف محلول کودی سولفات مس در بیشتر موارد بهترین نتایج را به خود اختصاص داد، که می تواند جهت افزایش عملکرد و غنی سازی محصول و برطرف کردن کمبودهای غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

از طریق ویژگی های مورفولوژیکی و ترکیبات شیمیایی می توان کیفیت گونه های چوبی و غیرچوبی را برای استفاده در صنایع خمیرکاغذ پیش بینی نمود. در این مطالعه ویژگی های مورفولوژیکی و ترکیبات شیمیایی چوب چهار گونه درختی بومی ایران از خانواده نارون ها  (Ulmaceae) که عبارتند از ملج (Ulmus glabra)، اوجا (Ulmus compestris)، آزاد  (Zelkova carpinifolia) و داغداغان (Celtis australis)، مورد مقایسه قرار گرفتند. سه درخت از هر گونه انتخاب و از هر کدام یک مقطع عرضی (دیسک) به ضخامت 5 سانتی متر تهیه شد. از سه بخش نزدیک به مغز، میانه و نزدیک به پوست خلال های چوبی تهیه و در محلول اسید استیک و آب اکسیژنه (نسبت 1 به 1)، در دمای 60 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت گذاشته شدند تا دیفیبره شوند. به طوری که ضریب های بیومتری الیاف در سه بخش و در چهار گونه اندازه گیری و توسط طرح آماری فاکتوریل در قالب بلوک کامل تصادفی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که گونه آزاد کمترین مقدار لیگنین، خاکستر و مواد استخراجی و بالاترین مقدار سلولز را داراست. همچنین الیاف این گونه از بالاترین ضریب درهم رفتگی و ضریب رونکل برخوردار بوده، در نتیجه در میان خانواده نارون ها (Ulmaceae) مناسب ترین گونه مورد استفاده در کاغذسازی می باشد. طول فیبر و همچنین ضخامت دیواره الیاف بخش نزدیک به پوست نسبت به بخش نزدیک به مغز به صورت معنی داری بیشتر بوده که پیش بینی می شود خواص مکانیکی خمیرکاغذ تولیدی در نواحی سه گانه با یکدیگر متفاوت باشند.

به منظور ارزیابی بعضی ویژگی های مورفولوژیکی و بیوشیمیایی گیاه کینوا (Chenopodium quinoa)، آزمایشی به صورت کرت‏های خردشده در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 99-1398 در مزرعه پژوهشی دانشگاه زابل اجرا شد. در این آزمایش عامل اصلی ورمی‏کمپوست در سه سطح (صفر، 5 و 10 تن در هکتار) و عامل فرعی کود شیمیایی در چهار سطح (25، 50، 75 و 100درصد میزان توصیه شده) در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که اثر ساده ورمی‏کمپوست بر صفات مورفولوژیکی شامل ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه و شاخص برداشت معنی‏دار می‏باشد. هم چنین اثر متقابل ورمی‏کمپوست و کود شیمیایی بر ویژگی های شیمیایی شامل پروتئین و رنگدانه‏های فتوسنتزی معنی‏دار بود. بیش ترین ارتفاع بوته (75/47 سانتی‏متر)، وزن هزاردانه (56/2 گرم)، عملکرد دانه (64/1500 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (2/3953 کیلوگرم در هکتار) و شاخص برداشت (38 درصد) از کاربرد 10 تن ورمی‏کمپوست در هکتار و بالاترین میزان پروتئین و رنگدانه‏های فتوسنتزی از کاربرد تلفیقی 10 تن ورمی‏کمپوست و 50 درصد کود شیمیایی (25 کیلوگرم در هکتار اوره، 50 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات‏تریپل و  50 کیلوگرم در هکتار سولفات پتاسیم) در هکتار حاصل شد. نتایج کلی این آزمایش تأثیر مثبت مصرف هم زمان کود ورمی‏کمپوست و کود شیمیایی را بر ویژگی های مورفولوژیکی و شیمیایی کینوا نشان داد. به طوربه طوری که بیش ترین میزان پروتئین و رنگدانه‏های فتوسنتزی از تیمار 50 درصد کود شیمیایی و 10 تن ورمی‏کمپوست در هکتار به دست آمد. هم چنین بیش ترین ارتفاع بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت از مصرف 10 تن ورمی‏کمپوست در هکتار حاصل شد. می‏توان نتیجه گرفت که استفاده تلفیقی از کودهای شیمیایی و ورمی‏کمپوست می‏تواند ضمن افزایش عملکرد کینوا باعث کاهش مصرف کودهای شیمیایی و در نتیجه کاهش آثار زیست‏محیطی ناشی از آن ها شود.

سابقه و هدف: سنجد در سطح وسیعی در ایران کاشته می­ شوند و در عین حال رویشگاه­ های طبیعی محدودی نیز از گونه های آن دیده می­ شود. درخت سنجد در انواع مختلف خاک ­ها و شرایط رطوبتی یافت می­ شود اما ترجیحاً در دشت­ های سیلابی و مناطق ساحلی مرطوب رشد بهتری دارد. سنجد به عنوان یکی از محصولات مهم استان کرمان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. سطح زیر کشت و میزان تولید سنجد در استان کرمان به ترتیب 309 هکتار و 1100 تن می­ باشد. در این استان، درختان بومی به ­دلیل خوش خوراکی میوه­ هایشان، عمدتاً در امتداد نهرها و حاشیه مزارع کاشته می­ شوند. با وجود چنین تنوع گسترده و با وجود پتانسیل زیاد برای تولید و صادرات این محصول داروئی و غذایی با ارزش به بازارهای جهانی، اطلاعات کمتری از تعداد گونه ­ها و تنوع ژنتیکی ژنوتیپ­ های بومی در دسترس است. این مطالعه به ­عنوان یک بررسی مقدماتی، بیانگر وجود میزان تنوع مورفولوژیکی بالایی در ژنوتیپ­ های سنجد بومی استان بود که اهمیت استفاده از آن­ها را در برنامه­ های به­ نژادی بعدی آشکار می ­سازد. مواد و روش­ ها: در این تحقیق، شش صفت کیفی شامل شکل میوه، عطر و طعم میوه، رنگ پوست میوه، تاریخ رسیدن میوه، تاریخ گل­دهی و شکل برگ و چهارده صفت کمی شامل طول پهنک، عرض پهنک، طول دمبرگ، عرض دمبرگ، طول خار، عرض خار، طول میوه، عرض میوه، طول بذر، عرض بذر، طول دم میوه، عرض دم میوه، وزن میوه و وزن بذر بین 22 ژنوتیپ بومی سنجد از مناطق سیرجان، بردسیر و کرمان مطالعه گردید. نتایج و بحث: نتایج وجود تنوع زیادی بین صفات ژنوتیپ­ ها را نشان داد. میانگین طول میوه 87/1 سانتی­متر، قطر میوه 12/1 سانتی­متر، وزن میوه 49/1 گرم، وزن بذر 52/0 گرم، طول برگ 27/4 سانتی­متر و عرض برگ 48/2 سانتی­متر مشاهده شد. بیشترین وزن میوه و کیفیت و عطر و طعم میوه در ژنوتیپ شماره (4) محمودآباد سیرجان گزارش گردید. بیشترین ضریب همبستگی مثبت در سطح احتمالی (p<0.01) به­ترتیب بین طول دمبرگ و طول خار (669/0= r)، طول دمبرگ و طول دم ­میوه (601/0= r) و طول میوه و قطر میوه (584/0= r) مشاهده گردید. تجزیه به مؤلفه ­های اصلی در صفات کیفی نشان داد که دو مؤلفه اول در برگیرنده 62% کل تغییرات بودند. در صفات کمی، 5 مؤلفه اول 74/77 % کل تغییرات را شامل شدند. بر اساس دندروگرام اسکتر­پلات صفات کمی و کیفی، کل ژنوتیپ­ ها به 3 گروه مجزا تقسیم شدند. در تحقیق حاضر، دسته بندی توده ­ها بر مبنی صفات کمی از پراکنش جغرافیائی آن­ ها تبعیت نمی­ کرد. نتیجه ­گیری: بیشترین وزن میوه در ژنوتیپ محمودآباد سیرجان که یک منطقه گرمسیری است، تعلق داشت و دارای طعم شیرین و عطر خوبی بود. بیشترین مقادیر همبستگی صفات در مؤلفه اول بین صفات تاریخ گل­دهی، شکل برگ، ابعاد برگ، میوه و بذر و همچنین وزن بذر مشاهده گردید. وجود صفات برگی برتر و برنامه های اصلاحی بعدی بر روی آن­ها می تواند دامنه استفاده از سنجد را از حالت صرفاً میوه­ای گسترش دهد. شرایط محیطی و قرار گرفتن در ارتفاع مختلف از سطح دریا، نقش چندانی در خوشه­ بندی ژنوتیپ­ ها نداشت.